Englog ba, o Taglish?

   Nagkataon lamang po na dito sa aming lalawigan ng Bataan, palasak na ang ganitong mga kataga. Nagagawa pa ng marami sa amin ang tumula ng magkakatugma sa huli, sa tuwing may mga pagdiriwang, sa mga umpukan, at lalo na kapag may lamayan. Nais ko lamang na ipabatid ito sa lahat, at makapagdagdag kaalaman sa ating wikang Pilipino. Sapagkat sa maraming ugnayan at talakayan na aking naranasan, malimit na itinatanong ko ang mga natatanging kataga na ito na bihira ko na ring naririnig kapag ako'y nasa Kalakhang Maynila, mga lalawigan ng Bulacan, Laguna, Cavite, Batangas, Rizal, Quezon, Mindoro, at sa marami pang mga pook ng katagalugan, at maging sa pagbabasa ng mga magasin at mga pahayagan, ay bihira kong masumpungan, kadalasa'y Taglish at Englog na pinaghalo. Kaya nga sinasadya kong dinaragdagan ng mga palabok at palaman na paulit-ulit, pinaliligoy-ligoy ang aking mga sinusulat, sa pagnanais na mapanumbalik ang kabatiran ng mga ito. 

 Halimbawa, nasaksihan at narining ko ang mga ito:

   Mula sa isang nerd na baget; "i-surrender sana ang brother niya at may reward pa siya."

         sa pahayagan; "isinorinder si Tibo ng kanyang brad kaya nagkariward ito."

         sa radyo: "At dis poynt, sumurinder na si Tibo at ang riward ay idinistribiyut sa mga polis."

          sa telebisyon; "Arestado na si Tibo at ang rewad ay na-recieved ng brother niya."

  Subukang magbasa ng pahayagan sa Pilipino at makinig sa telebisyon at radyo at mapatutunayan ninyo ang mga ito.

    Narito ang mga pagsasalin ng mga nasa itaas:

        Isuko sana ang kapatid niya at may gantimpala pa siya.

        Isinuko si Tibo ng kanyang kapatid kaya nagkagantimpala ito.

        Sa puntong(tagpong) ito, sumuko na si Tibo at ang gantimpala ay ipinamahagi sa mga pulis.

        Nahuli na si Tibo, at ang gantimpala ay tinanggap ng kanyang kapatid.

  Narito naman ang mga katagang Bataan (kagyat na naisip sa sumandaling ito):

      pusali at burak                     karimlan at kawalan                 pangitain at guni-guni

      tampisaw at paglunoy          himatong at pahapyaw              balintuna at atubili

      tumana at  palispisan            tandos at tudling                       sambit at pasaring

      baga at alipato                     tampalasan at tulisan                sumisikdo at sumusulak    

      dakdak at panunton             bulay-bulay at kuro-kuro          alibadbad at alimoom        

      talipandas at haliparot          alibugha at timawa                    salipawpaw at panginorin

      halaghag at haragan             kasigwaan at daluyong              hagulgol at hagikgik        

      balibag at pukol                   dukwang at hablot                    dunggol at saklit

      gulamot at dalirot                 umigsaw at gulantang                lamukot at hilatsa

      alingasaw at halimuyak         tingaro at tamimi                       sakbibi at alimpuyo

      alimura  at uyam                  dalumat at sapantaha                 sinok at tighaw
      bulagaw at pusyaw              simi at basaysay                        halinghing at singasing
      taliptip at pukto                    palatak at kalantog                   alumpihit at salampak
      tambaw at alulong                siha at siwang                           maimbot at sakim

   Ang matindi dito at ayaw maiparinig lalo na sa Bataan, ay ang pandaiwang. Dahil kaakibat nito ang mga pandidiri, masangsang, paninikit at dulas, na nagtatapos sa kataga ng pagiging salaula, ito naman ay kung nakaligtaan mong gamitin ito.    

        

    Mula sa Batanes ng Hilagang Luzon hanggang sa Sulu ng Katimugang Mindanaw, bata at matanda ay nakapagsasalita na ng ating sariling wikang Pilipino. Bagama't ito'y hango sa Tagalog, marami na ang naidagdag mula sa iba't-ibang wika ng ating kapuluan. Sa pagsasanib ng ating mga katutubong wika, mapapabilis natin ang pag-unlad at paglaganap ng tunay na sariling wika natin. Taas noo nating mahaharap sinuman, saan mang mga ugnayan at mga talakayan.

At bukas po ang pintuan dito sa inyong mga ambag kabatiran. Magtulungan po tayo.

  

  Isang karangalan at ibayong pagtitiwala sa iyong sarili, bilang tunay na Pilipino ang may kabatiran ka at matatas sa sariling wikang Pilipino. 

 

 Tayong lahat ay IsangPilipino! 

 

Ang inyong kabayang Tilaok, 
 

Jesse Navarro Guevara

Lungsod ng Balanga, Bataan