Tumitig hindi ang tumingin

Masama ba ang maging mayaman? Ang maghangad ba nang labis sa nararapat mong matanggap ay masama? Ang kayamanan ba ay kakabit ng kasamaan?  

   Ang isang bagay ay hindi natin mapasusubalian kung ito’y masama o mabuti, ito’y nasa uri ng paggamit. Nababatay ito sa gagawin mong kapasiyahan at pagkilos. Anumang intensiyon o hangaring nakapaloob dito ay kusang lilitaw sa bandang huli, kung ito ay makakasama o makakabuti.  Ang isang patalim ay isang bagay lamang, nagkakaroon ito ng kabutihan o kasamaan sa taong humahawak nito. Kung ito’y gagamitin ng isang kriminal sa pagpatay sa isang tao, ito ay masama. Subalit kung gagamitin sa operasyon ng isang doktor upang magligtas ng buhay sa isang tao, ito ay mabuti. Nasa intensiyon nang paggamit kung ito’y para sa kabutihan o kasamaan. Sa madaling salita, anumang bagay  ay hindi masama at hindi rin mabuti. Nagkakaroon lamang ito ng kabuluhan sa taong gagamit nito.

   May nagwika, “Ang salapi ay ugat ng kasamaan.” At ito’y sinusugan ng marami, lalo na yaong naghihirap at wala nang magawang pag-unlad sa buhay. Tinanggap ang kanilang lumalalang kawalan ng pag-asa sa pakikibaka sa buhay. Nakatunghay silang palagi sa lahat ng nagaganap na pag-angat sa kabuhayan ng sinuman sa kanilang pamayanan, maliban sa kanilang mga sarili. Sa halip na ikatuwa at ipagmalaki ang nagawang pagbabago ng ilan nilang kababayan, nilapatan nila ito ng paninira at matinding kapintasan. Nang sa gayon ay maibagsak nila ang anumang karangalan na tinamo ng mga ito at maging kasuklam-suklam sa paningin ng iba. Kaisipang talangka ito na sumisira sa magandang relasyon ng bawa’t isa sa pamayanan. Hindi nila nalalaman na ang kaunlaran ng kanilang kapitbahay ay kaunlaran sa pamayanan. Higit itong may kakayahang tumulong ngayon kaysa dating kalagayan nito sa buhay. Ngunit hindi ito ang naiisip ng iba, bagkus ang maling kaisipan na naungusan at naunahan silang umunlad sa buhay. 

“Ano kayang raket at pangungurakot ang ginawang diskarte niyan? Dati namang katulad ko lamang na mahirap iyan, eh” Ito ang pangunahing pambukas ng usapan upang simulan ang paninirang puri. 

   Iwasan at layuan ang mga ganitong uri ng tao. Pinipilit nilang itago at pagtakpan ang anumang kanilang kakulangan at kabiguang tinamo sa buhay. Pawang kapighatian lamang ang mapapala mula sa kanila. Binubulag ang mga ito ng matinding paninisi sa kanilang mga sarili na humahantong sa pagkainggit at masidhing panibugho na nagtatapos sa paninira at kung minsan ay nauuwi sa pananakit at pagpatay ng kanilang kapwa. Sila lamang ang nagpapalaganap na ituring ang salapi na salot ng lipunan. Na ang pagiging mayaman ay kaakibat ng pagiging masama. Na ang labis na yaman ay hindi na para sa iyo at ninakaw na lamang mula sa bibig ng iba. Katwiran ito ng mga tamad at palaasang tao. Kapag hindi nakuha ang kanilang gusto, lumilikha ng matinding kapinsalaan para sa iba na nakakahigit at mauunlad kaysa kanila.

 

Jesse Navarro Guevara
Lungsod ng Balanga, Bataan