Pakialamero Ka ba?

 Hangga't wala akong kinalaman o kabatiran 

sa anumang bagay; ay wala akong karapatan

na panghimasukan ito.

Corregidor Island

   Ikinuwento ito sa akin ng anak kong si Karlo nang minsan ay pinag-uusapan namin ang isang uri na kaugaliang hindi magawang iwasan ng ating mga kababayan. Ang palaging personal na mag-usisa at pakialaman ang iba. Ayon sa kanya, “Katulad ng pagmamaneho sa kotse, kung lagi kang nakatingin sa iba, at hindi sa daan, lalo na sa back view mirror, malaki ang posibilidad na mabangga ka.”

   Narito ang buod ng kanyang kuwento:

Ang Pantas at si Moises

   May isang matandang pantas na naninirahan sa tuktok ng bundok ng Mariveles, sa Bataan. Ayon sa maraming nakakakilala  sa pantas, pinagkalooban ito ni Bathala ng kaluwalhatian. Isang taga-Balanga, si Moises ng barangay Kupang, ang matiyagang naglakbay upang humingi ng payo at patnubay sa pantas. Nagagalak na tinanggap si Moises ng matanda sa kanyang maliit na dampa sa pusod ng kagubatan.

   Hindi na nagpaligoy-ligoy pa si Moises at sinabi ang kanyang pakay, “Nais ko pong sumunod sa inyo upang ako’y magkaroon ng patnubay sa inyong mga itinuturo.”

   Nag-aalangang tumugon ang matanda, “Hindi mo magagawang pagtitiisan ang ugali ko,” at sumenyas kay Moises na umalis na, ngunit hindi ito tuminag at nakatayo lamang sa may bungad.

   Nagsalitang muli ang matanda, “Papaano mo mauunawaan ang mga ginagawa ko, kung ito’y hindi mo maintindihan at nahihiwagaan ka, lalo na sa aking mga sinasabi.”

   Matatag na nagpahayag  si Moises, “Kung ito’y kalooban ni Bathala, makikita ninyo na pasensiyoso at palaaral ako. Wala akong kakayahan na hindi ko sundin ang anumang ipag-uutos ninyo.”

   Ang tugon ng matanda, “Kung talagang nais mong sumunod sa akin, at hangad na matuto ng aking mga itinuturo, kailangang huwag kang magtatanong o mag-uusisa ng kahit anumang bagay, hangga’t hindi kita kinakausap tungkol dito. Maliwanag ba, ha?

   “Buong puso po, at sing-liwanag ng kristal na susundin ko kayo! Pangako ko po iyan!” ang matatag na sagot ni Moises.

Corregidor Island

   Kinaumagahan, maaga ba ay bumaba na sila ng bundok at nagtungo sa may dalampasigan, sa bayan ng Mariveles. Sumakay sa isang malaking bangka at naglayag patungo sa isla ng Korehidor. Biglang napahiyaw si Moises sa nakitang ginagawa ng matanda, nang papalapit na sila sa daungan. “Anong kalokohan ang ginagawa ninyo,” ang may pag-aalalang pakiusap ni Moises, “Bakit may gulok kayo at binubutas ninyo ang sahig ng bangka?”

   “Hindi ba sinabi ko sa iyo,” ang tugon ng matanda, “Ang tumahimik at magtiis ka sa anumang aking ginagawa, at huwag kang magtanong o mag-usisa man lamang!”

   “Pasensiya na po kayo at nakalimot ako,” ang pagsisising sagot ni Moises, “Huwag na po kayong magalit, at hindi ko na ito uulitin pa.”

   Nagpatuloy ang kanilang paglalakbay hanggang sa may nakasalubong silang isang lalaki. Biglang sumugod ang matanda at tinaga ng gulok ang lalaki hanggang sa mapatay ito. Napanganga si Moises, nangalog ang mga tuhod sa pagkabahala, hindi makapaniwala sa nasaksihan,“Bakit ninyo pinatay ang inosenteng lalaki, wala naman siyang ginagawang masama sa inyo. Isa pala kayong kriminal!”

   “Hindi ba pinakiusapan kita,” ang usig ng matanda, ”ang huwag pakialaman ang ginagawa ko, at maging ang huwag magtanong?”

   Ang nababagabag na si Moises ay nagpaliwanag, “Sakalimang ulitin kong muli na magtanong, kung maaari lamang, ay iwanan na ninyo ako. Sapagkat ako’y makulit, madaling makalimot, at hindi nararapat na inyong makasama pa.”

Malinta Tunnel

   Pailing-iling ang ulo ng pantas at nagpatuloy ito sa paglalakad. Bagama’t pinanghihinaan na ng loob si Moises ay nagtiyaga pa rin itong sumunod sa matanda. Hanggang makarating sila sa maliit na pamayanan sa Korehidor. Nagkataong maraming turista na nagsidating at nawiwili sa paglilibot sa makasaysayang mga tanawin. Nang may ilan dito ang nagtanong sa kanila, kung nasaan ang Malinta Tunnel, ayon sa mga turista, ito ang pook na nagsilbing kanlungan ng pamahalaang Commonwealth ng Pilipinas, sa panahong ng digmaang Hapon-Amerikano. Napakalayo pa nito, maraming sasalungahin at lulusungin pang mga daan. Subalit hindi lamang sinagot ito ng matanda kung saan ito matatagpuan, bagkus sinamahan pa ang ilang turista na makita ito. Humihingal at nanggagalaiti si Moises, matapos maihatid nila ang mga turista. Nagpupuyos sa galit, “Sana naman kung nanaisin ninyo lamang, puwede kayong humingi ng bayad, tulad ng mga giya (tourist guides) na narito sa Korehidor, Sayang lamang ang pagpapagod natin.” ang panghihinayang nitong pasaring sa matanda.

   Sa tinurang ito ni Moises, malungkot na napailing ang matandang pantas at maramdaming nagsalita ito, “Dumating na ang sandaling kailangan nating magkahiwalay. Ngunit bago ito mangyari, ipapaliwanag ko sa iyo ang mga bagay na hindi mo ganap na maintindihan.”

   "Una: Bakit ko binutas ang bangka? Dahil kung matutuloy pang maglayag ang mga mangingisdang naghatid sa atin, makakasalubong sila ng mga tulisan na aagaw ng kanilang bangka at papatayin pa sila upang sapilitan makuha at gamitin ito sa pagdadala ng masamang droga sa Bataan.

   Pangalawa: Bakit ko pinatay ang lalaki? Isa siyang kriminal na nagtatago sa Korehidor. Marami na siyang pinatay sa Kamaynilaan, at dalawa na ang napatay niya sa bayan ng Mariveles.

   Pangatlo: Bakit ko inihatid ang mga turista sa hinahanap nila? Kailangang gawin ko ito, sapagkat nakita ko ang grupo ng mga kabataan na nakikipagkaibigan sa kanila, mga miyembro ito ng Ativan gang na bumibiktima ng mga turista sa pamamagitan ng paghahalo ng droga sa kanilang inumin, upang mahilo at makatulog. At kinukuhang lahat ang mga pera, mga alahas, mga dalang kagamitan at anumang mapapakinabang sa mga turista. Kahit na isumbong mo sila sa pulisya, hindi magawang hulihin ang Ativan gang na ito."

   At nagpatuloy ang pahayag ng matandang pantas, "Bilang paala-ala sa iyo, lahat ng nalalaman kong kaluwalhatian na ito ay dulot ni Bathala. Ang aking mga ginawa ay hindi nagmula sa akin, tagalikha lamang ako, ayon sa Kanyang kalooban.

   At siyanga pala, sa aking kaalaman, kailangan mo pang magpatuloy na matuklasan ang iyong sarili, kilalanin mo kung sino ka, at maunawaan itong ganap, bago ka pumalaot sa mahiwagang kaganapan sa iyong paligid." At matapos ito ay tumalikod na ang matandang pantas.

-------

Maging sa pagbasa ng mga artikulo na nasa mga pahinang narito, kung ikaw man ay nahihiwagaan din at hindi maunawaang lubos ang tinutukoy ng mga ito. Wala kang kakayahan na matarok ito, hindi ito para sa iyo. At kung hindi ka pa nagigising, at patuloy na hindi maintindihan ang mga ito, ikaw ay tulog, natutulog, at nagtutulog-tulugan.

Salamat po.

Jesse Guevara

Lungsod ng Balanga, Bataan