Thursday, May 28, 2015

Kilatisin nang Magising

Alamin kung papaano suriin ang isang tao. Ang kabatiran ng nagsusuri ay kasukat lamang ang reserbasyon ng sinusuri. Sinasagot at itinatama lamang natin ang ating konklusiyon sa ating mga nakikita sa kaharap at madalas nating nakakalimutan na makiramdam kung ano ang ipinapahiwatig ng ating mga puso. Bihira nating pakiramdaman ang ating mga intuwisyon kung saan tayo dinadala ng mga ito. Maging gising at kumikilatis hindi lamang sa kausap, bagkus maging sa mga kaganapan sa iyong paligid.
   Higit na mahalaga na malaman natin ang komposisyon, karakter at mga asal ng isang tao. Dahil nasa kanyang mga pagkilos at mga kagawian makilala kung sino siyang higit, at hindi sa kanyang mga sinasabi o ipinapangako.
   Marami ang mahusay na magsalita at mapalabok ang mga kataga, mayroon ding matatamis kung sumuyo at manghalina. At may mga katangiang nakakagiliw at lumilibang sa iyo, subalit sa lahat ng mga ito, huwag kalimutan ang iyong sariling-bait o kapakanan. Sapagkat sa isang kurap lamang, magagawa nilang ipagbili ka nang harapan o dukutan ng nakadilat ang iyong mga mata.
   Kung ang mga metal ay nakikilala sa kanilang mga bigat at kinang. Ang mga tao na may imbing hangarin at pagsasamantala ay makikilala sa kanilang mga ugoy at sulsol, dahil nasa kalidad ng kanilang mga pangungusap kung ano ang tunay na nilalaman ng kanilang mga puso at isipan, Sa tagpong ito, kailangan ang ibayo at mabisang pag-iingat, ang pinakamalinaw na obserbasyon, ang matalas na pang-unawa, at ang pinaka-kritikal na paghatol. Sapagkat, kapag naging pabaya ka sa mga bagong kakilala o kasama, magagawa ka nilang iduyan at mangarap ng kalangitan habang dinudukutan nila ang iyong lukbutan.

May Puwing Ka ba?

Isang katalinuhan ang malaman kung papaano pitasin ang hinog na bunga sa isang mabungang punong-kahoy. Sapagkat ang mga bunga bagamat mula sa iisang puno; karaniwan na ang may mura, manibalang, at may sira o bulok na; kahit dumilaw na ang balat nito. Gayundin kung may mahusay kang punla o buto ng halaman na itatanim; kailangan ding may kaalaman ka sa uri ng masaganang lupa na pagtataniman. Anupat marami kang gagawing mga tamang hakbang upang makatiyak ka ng magandang kalalabasan.
   Ang matalinong tao ay nababatid ang halaga ng bawat bagay, sapagkat kinikilala niyang mahusay na panuntunan ang kilatisin muna ang kahalagahan ng bawat bagay kung ang mga ito'y makakatulong at makapagpapaunlad sa kanynag kapakanan.
   Ang mga palalo at mga hangal lamang ang walang mga pakialam at umiiwas na pagmalasakitan ang bawat bagay. Para sa kanila, isang pag-aaksaya lamang ito ng kanilang panahon at walang saysay. Sila ay mga yagit at mga pabigat sa lipunan; walang kabatiran kung ano ang makabuluhan at makakabuti. At sa kanilang walang katiyakang mga kapasiyahan, madalas silang mga napapahamak.
   Hindi nila alintana, na nasa mumunting bagay lamang nagsisimula ang lahat. At ang bawat bagay ay may kanya-kanyang kahalagahan. Kung hindi ka maingat at may pagpapahalaga sa mga munting bagay; bahagi na ng iyong buhay ang laging may puwing sa iyong mga mata.

Matalino at Magaling Daw

Sa mga umpukan, hindi nawawala ang bida o laging nauuna sa mga pagbabalita. At higit pa dito, yaong mga 'matatalino at magagaling daw' na laging sinusunggaban at sinasahod ang bawat paksa. Anupat sa bawat pahayag, mayroon silang mga kasagutan, mga kaukulang inpormasyon at mga paliwanag. Mapilit sila na maging sentro at may kontrol sa bawat talakayan.
   Marami ang naiirita at nanggagalaiti sa ganitong uri ng pagkakatao na patuloy ang mga pagpuna, mga mga pakikialam, at mga pagtuturo na nagsisilbing sermon sa mga nakakarinig. Sa halip na may malayang talakayan, na kung saan ang bawat isa ay nakapagbibigay ng kanyang opinyon na kapupulutan ng magagandang aral, nauuwi ito sa matinding pagkainis at nakakubling galit na sa kalaunan ay nauuwi sa alitan pa.
   Higit na mainam muna ang makiramdam, magiliw na makinig, at bukas ang isipan na umuunawa; kilatisin ang mga kausap, bago ibukas ang bibig at ikuwento ang laman ng iyong isipan sa bawat umpukan. Isang mahapding kapahamakan ang ipangalandakan at iparada sa mga kaharap kung sino ka, ipagyabang ang iyong mga katangian at mga nagawa, kung hindi naman ito itinatanong at walang kinalaman sa mga pinag-uusapan.
   Hindi maitatanggi na lahat tayo ay may kanya-kanyang pinapasan na bagahe o mga suliranin sa ating buhay. At sa bawat umpukan, lalo na sa harap ng mga kaibigan, nakaugalian na natin ang ibulalas ang ating mga karaingan sa paghahanap ng mga kasagutan kung ang ating direksiyon sa buhay ay nasa tama o maling landas. At magkabilang sampal sa ating mukha kapag may isang tao na kumikitil at kumokontrol na maipahayag ang ating mga saloobin para maibsan kahit munti man ang ating mga kapighatian.
  

Kaaway na Lihim

Kung minsan, bagamat iniiwasan at pilit nating sinusupil ang humatol, may mga pagkakataon at mga sitwasyon na kailangan nating pangalagaan ang ating mga sarili upang hindi tayo mapahamak. Binanggit ni Francisco Balagtas: "Kung sa iyong pagdating ay may lumapit at may pakitang-giliw, pakaasaha't ito ay kaaway na lihim." Walang sinumang tao ang lalapit sa iyo at ihahandog ang kanyang sarili, panahon, kayamanan, at mga kaaliwan nang walang sapat na mga kadahilanan. Lalo nang higit pa doon sa mga bagong kakilala, mga kasamahan, at mga nakasabay lamang sa buhay. Kapansin-pansin ang kanilang marubdob na pag-iistima, mga gayumang panghalina at mga palabok sa kanilang mga pananalita. Pagpapatunay lamang ito, na manatiling gising ka at maingat sa kanilang paimbabaw na mga asal at nakatagong mga intensiyon.
   Suriing ganap ang kausap kung sobra at kahina-hinala ang atensiyong iniuukol niya sa iyo, sapagkat sa normal at karaniwang tao, ang isang pagkilos na mapalabok, labis kung pumuri at kalakip ang mga regalo na hindi mo naman hinihingi, ay maitutulad sa isang patibong. Ang mga hakbangin at mga regalo nito ay mistulang mga pain upang ikaw ay lituhin, silawin, at hulihin.
   Marami ang uri ng mga tao; bagamat tayong lahat ay magkakatulad sa maraming bagay, tayo naman ay magkakaiba ang mga pananaw at mga saloobin sa buhay. Lahat tayo ay may kanya-kanyang hindi nakikitang suot na salamin sa mga mata. At ang mga ito ay may kanya-kanyang kapal o grado. Hindi mo magagawang isuot ang salamin ng iba at makita nang ganap ang mga bagay dahil hindi ikaw siya, at siya ay hindi ikaw.
   Nasubukan mo na bang magsuot ng salaming may grado na hindi nakasukat sa iyo? Hindi lamang sa malabo ito kundi pasasakitin pa ang iyong ulo. Huwag paakay sa mga bulag nang hindi ka madapa at mapahamak. Sa buhay; may mandaraya at may nagpapadaya; may masipag at may maagap; may masinop at may pabaya. Manatiling gising upang matiyak at mapaghandaan ang mga kaaway na lihim.

Tanging Ikaw Lamang

Isang katalinuhan na maging wagas mong kaulayaw ay iyong sarili, sapagkat sa lahat ng sandali, lagi mo itong kasama at kailanman at saanman ay hindi ka nito iiwanan. Ang tao na buong puso at kaluluwa na laging nakatuon sa kanyang sarili ay maihahalintulad sa isang moog o tanggulan na hindi magigiba at madudurog ng sinumang sasalakay sa kanya.
   Matalinong pinapangalagaan niya ang kanyang pangalan, integridad, at reputasyon. At bilang kinatawan ng kanyang angkan, pinaglilimi niya ang kanyang mga hakbang kung ang mga ito ay patungo sa makabuluhang mga bagay at makapagpapaunlad sa kapakanan ng kanyang pamilya na pinagmulan (mga magulang at mga kapatid); kanyang pamilya na binuo (asawa at mga anak); at pamilyang itinatatag (mga kaibigan).
   Naging panuntunan na niya kapag may nakakasabay siyang tao sa paglalakbay sa buhay at nahalina siya sa kahanga-hangang mga katangian nito; pinapamarisan niya ang ulirang buhay nito. Subalit doon sa mga nakikita at nananaranasan niyang mga kabuktuan at pagsasamantala ng ibang tao, mabilis niyang sinusuri ang kanyang budhi kung bakit naliligalig siya tungkol dito. Bukal sa pusong ipinapahayag nang tuwiran ang pagpuri at pasasalamat, ngunit kritiko at pumupuna nang palihim.
   Pag-aralan na magtiwala at asahan ang sarili lamang, iwasang maging kopya ng iba, sapagkat walang higit na makakatulong at daramay sa iyo nang wagas at dalisay sa lahat ng sandali kundi ang iyong sarili lamang. Tanging ikaw lamang at wala ng iba pa.